Słodziki – pomagają w odchudzaniu czy wręcz przeciwnie?

Wszyscy już wiemy, że cukier jest niezdrowy i powoduje przybieranie na wadze. Jednak pomimo to, trudno jest z niego zrezygnować. W sklepach pojawia się więc coraz więcej produktów zawierających sztuczne substancje słodzące, które mają za zadanie dostarczyć nam słodki smak bez negatywnych konsekwencji. Słodziki są coraz bardziej powszechne i coraz chętniej stosowane, a jednak skala występowania nadwagi i otyłości w Polsce i na świecie wciąż wzrasta. Czy w takim razie warto zastępować cukier słodzikami?

Zacznijmy od tego, że słodziki dzielą się na dwie główne grupy: intensywne substancje słodzące (np. aspartam, acesulfam K, sacharyna, sukraloza, stewia) oraz poliole (np. ksylitol, sorbitol, mannitol, erytrytol, maltitol). Intensywne substancje słodzące nie dostarczają kalorii, ponieważ używane są w bardzo małych ilościach, poliole natomiast mają o 40% kalorii mniej od cukru białego, nie są więc bezkaloryczne.

Badania naukowe dotyczące skuteczności stosowania słodzików w celu zmniejszenia nadwagi i otyłości są niespójne i często ze sobą sprzeczne. Aspartamowi, acesulfamowi K i sacharynie, zarzuca się zwiększanie uczucia głodu oraz niekorzystne działanie na bakterie żyjące w jelitach, co może w konsekwencji prowadzić do nieskutecznego odchudzania lub wręcz przybierania na wadze. Nie wszyscy naukowcy jednak podzielają ten pogląd, musimy więc poczekać na dalsze badania aby ta sprawa została ostatecznie wyjaśniona.

Inną kwestią jest to, że osoby używające słodzików mogą wpaść w pułapkę nadmiernego jedzenia ponieważ mają poczucie, że jedząc produkty zawierające substancje słodzące nie przytyją. Zapominają o tym, że w wielu artykułach spożywczych oprócz cukru jest jeszcze tłuszcz, który również dostarcza sporo kalorii. Aby lepiej to zobrazować posłużę się przykładem. Porównajmy czekolady mleczne tej samej firmy. Jedna tradycyjna zawierająca cukier, druga bez dodatku cukru z maltitolem:

Zawartość w 100g	Czekolada mleczna	Czekolada mleczna bez cukru
Wartość energetyczna	557 kcal	496 kcal

Czekolada bez cukru ma jedynie 10% kalorii mniej w porównaniu z czekoladą zawierające cukier. W tym przypadku wynika to z tego, że zawartość tłuszczu w obu czekoladach jest taka sama. Poza tym maltitol należy do polioli więc również zawiera kalorie. Jedząc produkty „bez cukru” pamiętajmy o tym, że mają one zmniejszoną zawartość kalorii, ale mogą nie być ich zupełnie pozbawione.

Istnieje jeszcze jedno niebezpieczeństwo związane ze spożywaniem substancji słodzących. Jedzenie nadmiernej ilości produktów o bardzo słodkim smaku ogranicza tolerancję na bardziej złożone smaki. Oznacza to, że owoce i produkty niesłodzone mogą smakować mniej osobie, która przyzwyczaiła się do bardzo słodkiego smaku substancji słodzących. Może to prowadzić do spożywania głównie żywności dosładzanej i sztucznie aromatyzowanej, zawierającej mało składników odżywczych.

Czy w takim razie stosowanie słodzików może pomóc w odchudzaniu?

Pomimo niejasnych wyników badań oraz kilku pułapek, w które można wpaść stosując słodziki istnieją przesłanki ku temu, że rozsądne wprowadzenie substancji słodzących do diety może pomóc w odchudzaniu. Nawet jeśli niektóre produkty, w których cukier zastąpiono słodzikiem mają tylko o 10% kalorii mniej, to zawsze jest coś. O ile będzie to jednym z elementów nowego stylu życia, a nie jedynym, wówczas przyczyni się do spadku masy ciała. Natomiast sama zamiana cukru na słodziki może być niewystarczająca aby schudnąć zdrowo i na stałe.

Literatura:

1. Toews I. i wsp.: Association between intake of non-sugar sweeteners and health outcomes: systematic review and meta-analyses of randomised and non-randomised controlled trials and observational studies. BMJ. 2019, 364: k4718.
2. Pearlman M. i wsp: The Association Between Artificial Sweeteners and Obesity. Curr Gastroenterol Rep. 2017 Nov 21;19(12):64.
3. Olszanecka-Glinianowicz M. i wsp: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła w sprawie stosowania niskokalorycznych substancji słodzących. Nutrition, Obesity & Metabolic Surgery. 2019, 6, 1: 1-6.